Risicomanagement verbeteren: van voorkomen naar bestrijden

In veel sectoren (denk aan de chemie, de industrie, de bouwnijverheid en de farmacie) lijkt ‘voorkomen van incidenten’ het sleutelwoord als het gaat om de veiligheid en gezondheid van mens en milieu. Met man en macht, én een grote hoeveelheid aan voorzorgsmaatregelen, proberen we gevaarlijke situaties en (bijna) incidenten te voorkomen. Logisch, zeker vanuit ethisch perspectief.

Maar minstens zo belangrijk is de aandacht voor ‘bestrijding’. Hoe kunnen we nu risicomanagement verbeteren, waarbij we zowel de focus leggen op voorkomen als bestrijden?

Veel bedrijven werken in een complexe omgeving, waarbij ze in de dagelijkse bedrijfsvoering continu een evenwicht zoeken tussen technologie, mens en omgeving. Een op het oog minimale verstoring in het proces, kan in alle bovengenoemde sectoren leiden tot grote risico’s. Vanwege de omvangrijke schade die hierbij kan optreden, implementeren dergelijke bedrijven vaak een veiligheidsmanagement systeem. Risico’s worden daarmee geïnventariseerd en werknemers maken melding van (bijna) incidenten, zodat analyse (en actie) mogelijk is. 

Risicomanagement ligt niet alleen bij de veiligheidsmanager

Een veiligheidsmanager is verantwoordelijk voor het beheer van de veiligheidsmaatregelen binnen een bedrijf. Dit omvat het ontwikkelen en implementeren van beleid en procedures om de veiligheid van medewerkers, bezoekers en de algemene omgeving te waarborgen. Dit kan bijvoorbeeld het ontwikkelen van brandpreventieplannen, het begeleiden van evacuatieoefeningen en het opstellen van richtlijnen voor het werken met gevaarlijke materialen omvatten.

Het is de verantwoordelijkheid van de veiligheidsmanager om te zorgen dat het bedrijf voldoet aan alle veiligheidsvoorschriften en wetgeving. De veiligheidsmanager werkt hierin samen met verschillende afdelingen binnen een bedrijf om ervoor te zorgen dat veiligheidsmaatregelen correct worden geïmplementeerd en gevolgd.

Dit maakt dat veiligheids- en risicomanagement gedragen moet worden door de hele organisatie. Een kwaliteitsmanagementsysteem kan hierbij belangrijke ondersteuning bieden.

De voordelen van software bij organisatie breed risicomanagement

Het gebruik van een kwaliteitsmanagement software wat organisatie breed ingezet wordt, kan verschillende voordelen opleveren.

• Ten eerste kan het systeem helpen bij het gestructureerd en efficiënt beheren van veiligheidsmaatregelen en -procedures. Dit kan leiden tot een vermindering van fouten en incidenten, wat op zijn beurt kan leiden tot vermindering van de kans op letsel en schade;
• Een kwaliteitsmanagementsysteem kan ook helpen om naleving van veiligheidsvoorschriften en -wetgeving te garanderen, wat kan leiden tot een vermindering van boetes en sancties;
• Je kunt er ook data en informatie over veiligheidsprestaties mee verzamelen, wat kan worden gebruikt om verbeteracties te identificeren en te implementeren.

Meer weten? Vraag de Zenya software suite brochure aan.

Een stapje terug – verbetering begint bij de bron

Maar laten we eens een aantal stappen terug zetten. Een (bijna) incident ontstaat niet zomaar. En om dit (bijna) incident in de toekomst te kunnen voorkomen, heb je inzichten nodig. Kanse ontwikkelde een model waarmee je inzage krijgt in de manier waarop ‘fouten’ worden hersteld. Dankzij het inzicht dat je hiermee creëert, kun je in de toekomst bij eventuele vergelijkbare incidenten, adequater reageren en schade beperken. Volgens Kanse start het zogenaamde herstelproces, of beter gezegd ‘error handling process’, met een afwijking die wordt opgemerkt (detectie), gevolgd door fasen die gericht zijn op (oorzakelijke) analyses en maatregelen (zie figuur 1).

Neem het voorbeeld waarbij een onderhoudsmonteur opmerkt (detectie) dat zijn collega een bepaalde afsluiting niet goed vastzet (afwijking), waardoor schadelijke gassen ontsnappen (gevolgen). De monteur onderneemt direct actie door de ontstane opening te dichten en de afsluiting correct te bevestigen (maatregelen). Daarnaast verricht hij enkele metingen om na te gaan of de luchtkwaliteit is aangetast (analyse), waarna hij besluit over te gaan tot tijdelijke ontruiming van het pand (maatregelen). Omdat de medewerkers slechts zeer tijdelijk zijn blootgesteld aan de schadelijke stoffen, zijn de gevolgen voor mens en omgeving gelukkig te verwaarlozen (gevolgen).

Hoe ga je nu van voorkomen naar bestrijden?

Wil je van voorkomen naar bestrijden? Dan is een gecombineerde aanpak van een prospectieve analyse vooraf en een retrospectieve analyse achteraf een waardevolle aanvulling op de risicomanagementstrategie van een bedrijf.

• De prospectieve analyse vooraf kan worden gebruikt om toekomstige risico’s te identificeren en te beoordelen. Dit kan helpen om maatregelen te identificeren en te implementeren die gericht zijn op het voorkomen van toekomstige incidenten;
• De retrospectieve analyse achteraf kan worden gebruikt om de oorzaken van incidenten te achterhalen en te analyseren. Dit kan helpen om te begrijpen waarom het incident heeft plaatsgevonden en wat er had kunnen worden gedaan om het te voorkomen.

Kwaliteitsmanagementsoftware kan hierbij een waardevol hulpmiddel zijn. Hiermee kun je bijvoorbeeld gegevens te verzamelen en analyseren over voorgaande incidenten en near misses. Hiermee achterhaal je de oorzaak van incidenten, en begrijp je beter waarom ze hebben plaatsgevonden. Bovendien kan de software worden gebruikt om toekomstige risico’s te identificeren en te beoordelen door middel van scenario-analyse en simulatie.

Dit alles gecombineerd kan helpen om potentiële risico’s te voorspellen en maatregelen te identificeren om ze te voorkomen – waarmee je van voorkomen overgaat naar bestrijden.